Evrenin İnce Ayarının Kanıtı – Hugh Ross
Evren için iki düzineden fazla parametrenin, akla gelebilecek her türden fiziksel yaşamın var olması için dar tanımlanmış aralıklar içinde kalan değerlere sahip olması gerekir.
- güçlü nükleer kuvvet sabiti
daha büyükse: hidrojen yok; yaşam için gerekli olan çekirdekler kararsız olurdu
daha küçükse: hidrojenden başka element yok - zayıf nükleer kuvvet sabiti
eğer daha büyükse: büyük patlamada çok fazla hidrojen helyuma dönüştürülür, dolayısıyla yıldızların yanması sonucu çok fazla ağır element malzemesi oluşur; yıldızlardan ağır elementlerin dışarı atılmaması
eğer daha küçükse: büyük patlamadan çok az helyum üretilir, dolayısıyla yıldızların yakılmasıyla oluşan çok az ağır element malzemesi; yıldızlardan ağır elementlerin dışarı atılmaması - yerçekimi kuvveti sabiti
daha büyük olsaydı: yıldızlar çok sıcak olurdu ve çok hızlı ve çok düzensiz yanarlardı
daha küçük olsaydı: yıldızlar o kadar soğuk kalırdı ki nükleer füzyon asla tutuşmaz, dolayısıyla ağır element üretimi olmaz. - elektromanyetik kuvvet sabiti
daha büyükse: yetersiz kimyasal bağ; bordan daha büyük elementler fisyon için çok kararsız olurdu
daha küçükse: yetersiz kimyasal bağ; yetersiz miktarda karbon veya oksijen - elektromanyetik kuvvet sabitinin yerçekimi kuvveti sabitine oranı
daha büyükse: 1,4 güneş kütlesinden daha az yıldız yok, dolayısıyla kısa yıldız ömrü ve düzensiz yıldız parlaklıkları
daha küçükse: 0,8 güneş kütlesinden fazla yıldız yok, dolayısıyla ağır element üretimi yok - elektronun proton kütlesine oranı
daha büyükse: yetersiz kimyasal bağ
daha küçükse: yetersiz kimyasal bağ - proton sayısının elektronlara oranı
daha büyük olsaydı: elektromanyetizma yerçekimine hükmederek galaksi, yıldız ve gezegen oluşumunu engellerdi.
daha küçük olsaydı: elektromanyetizma yerçekimine hükmederek galaksi, yıldız ve gezegen oluşumunu engellerdi. - evrenin genişleme hızı
daha büyükse: galaksi oluşumu yok
daha küçük olsaydı: evren yıldız oluşumundan önce çökerdi - evrenin entropi seviyesi
daha küçükse: proto-galaksi oluşumu yok
daha büyükse: proto-galaksiler içinde yıldız yoğunlaşması yok - evrenin baryon veya nükleon yoğunluğu
eğer daha büyükse: büyük patlamadan çok fazla döteryum, dolayısıyla yıldızlar çok hızlı yanar
daha küçükse: büyük patlamadan kaynaklanan yetersiz helyum, dolayısıyla çok az ağır element oluşur - ışık hızı
daha hızlı olsaydı: yıldızlar çok parlak olurdu
daha yavaş olsaydı: yıldızlar yeterince parlak olmazdı - evrenin yaşı
daha eskiyse: galaksinin sağ tarafında kararlı bir yanma evresinde güneş tipi yıldız yok
daha genç olsaydı: kararlı bir yanma evresindeki güneş tipi yıldızlar henüz oluşmamış olurdu - radyasyonun ilk tekdüzeliği
daha düzgün olsaydı: yıldızlar, yıldız kümeleri ve galaksiler oluşmazdı
daha kaba olsaydı: evren şimdiye kadar çoğunlukla kara delikler ve boş uzay olurdu - ince yapı sabiti (spektral çizgilerin ince yapı bölünmesini tanımlamak için kullanılan bir sayı)
daha büyük olsaydı: DNA işlev göremezdi; 0,7 güneş kütlesinden fazla yıldız yok
0.06’dan büyük olsaydı: madde büyük manyetik alanlarda kararsız olurdu
daha küçük olsaydı: DNA işlev göremezdi; 1.8 güneş kütlesinden daha az yıldız yok - galaksiler arasındaki ortalama mesafe
daha büyük olsaydı: yeterli bir zaman aralığında yıldız oluşumunu sürdürmek için galaksimize yetersiz gaz verilirdi.
daha küçük olsaydı: güneşin yörüngesi çok radikal bir şekilde bozulurdu - yıldızlar arasındaki ortalama mesafe
eğer daha büyükse: ağır element yoğunluğu kayalık gezegenlerin oluşması için çok ince
daha küçük olsaydı: gezegen yörüngeleri istikrarsız hale gelirdi - protonun bozunma hızı
daha büyük olsaydı: radyasyon salınımı ile yaşam yok olurdu
eğer daha küçükse: evrende yaşam için yetersiz madde - 12Karbon (12C) ila 16Oksijen (16O) enerji seviyesi oranı
daha büyükse: yetersiz oksijen
daha küçükse: yetersiz karbon - 4Helyum (4He) için temel durum enerji seviyesi
daha büyükse: yetersiz karbon ve oksijen
daha küçükse: yetersiz karbon ve oksijen - 8Berilyumun (8Be) bozunma hızı
eğer daha yavaş olsaydı: ağır element füzyonu tüm yıldızlarda feci patlamalar yaratırdı.
eğer daha hızlıysa: berilyum dışında element üretimi ve dolayısıyla yaşam kimyası mümkün değil - nötronun proton üzerindeki kütle fazlası
eğer daha büyük olsaydı: nötron bozunması yaşam için gerekli olan ağır elementleri oluşturmak için çok az nötron bırakırdı.
eğer daha küçük olsaydı: nötron bozunması, tüm yıldızların hızla nötron yıldızlarına veya kara deliklere çökmesine neden olacak kadar çok nötron üretirdi. - nükleonların anti-nükleonlara göre başlangıçtaki fazlalığı
daha büyükse: gezegenlerin oluşması için çok fazla radyasyon
daha küçükse: galaksilerin veya yıldızların oluşması için yeterli madde yok - su molekülünün polaritesi
daha büyük olsaydı: füzyon ve buharlaşma ısısı yaşam için çok büyük olurdu
daha küçük olsaydı: füzyon ve buharlaşma ısısı yaşamın varlığı için çok küçük olurdu; sıvı su, yaşam kimyasının ilerlemesi için çok düşük bir çözücü olacaktır; buz yüzemez, bu da kaçak bir donmaya yol açar. - süpernova patlamaları
çok yakın olsaydı: radyasyon gezegendeki yaşamı yok ederdi
çok uzaksa: kayalık gezegenlerin oluşumu için yeterince ağır element külü yok
çok sık olsaydı: gezegendeki yaşam yok olurdu
çok seyrek ise: kayalık gezegenlerin oluşumu için yeterince ağır element külü yok
çok geç olsaydı: gezegendeki yaşam radyasyonla yok olurdu
çok erken olursa: kayalık gezegenlerin oluşumu için yeterince ağır element külü yok - beyaz cüce çift oluşumu
çok az ise: yaşam kimyasının ilerlemesi için üretilen yetersiz flor
çok fazlaysa: yıldız yoğunluğundan gezegen yörüngelerinin bozulması; gezegendeki yaşam yok edilecekti
çok erken olursa: verimli flor üretimi için yeterince ağır elementler yapılmadı
çok geç olursa: flor, ön gezegene dahil edilmek için çok geç yapılmıştır - egzotik maddenin sıradan maddeye oranı
daha küçük olsaydı: galaksiler oluşmazdı
daha büyük olsaydı: güneş tipi yıldızlar oluşmadan önce evren çökerdi - galaksi kümeleri
eğer çok yoğunsa: galaksi çarpışmaları ve birleşmeleri yıldız ve gezegen yörüngelerini bozar; çok fazla radyasyon
çok seyrek ise: yeterince uzun bir süre boyunca yıldız oluşumunu sürdürmek için galaksilere yetersiz gaz infüzyonu - erken evrendeki etkin boyutların sayısı
daha küçük olsaydı: kuantum mekaniği, yerçekimi ve görelilik bir arada olamazdı ve yaşam imkansız olurdu
daha büyük olsaydı: kuantum mekaniği, yerçekimi ve görelilik bir arada olamazdı ve yaşam imkansız olurdu - mevcut evrendeki etkin boyutların sayısı
daha küçük olsaydı: elektron, gezegen ve yıldız yörüngeleri kararsız hale gelirdi
daha büyük olsaydı: elektron, gezegen ve yıldız yörüngeleri kararsız hale gelirdi - nötrino kütlesi
daha küçük olsaydı: galaksi kümeleri, galaksiler ve yıldızlar oluşmazdı
daha büyük olsaydı: galaksi kümeleri ve galaksiler çok yoğun olurdu - büyük patlama dalgalanmaları
daha küçük olsaydı: galaksiler oluşmazdı; evren çok hızlı genişliyor
daha büyük olsaydı: galaksi kümeleri ve galaksiler çok yoğun olurdu; kara delikler hakim olurdu; evren çok hızlı çöküyor - toplam kütle yoğunluğu
daha küçük olsaydı: evren güneş tipi yıldızların oluşması için çok hızlı genişler
daha büyük olsaydı: evren çok yavaş genişler, bu da kararsız yörüngelere ve çok fazla radyasyona neden olur. - uzay enerji yoğunluğu
daha küçük olsaydı: evren çok yavaş genişler ve bu da kararsız yörüngelere ve çok fazla radyasyona neden olur.
daha büyük olsaydı: evren güneş tipi yıldızların oluşması için çok hızlı genişler - göreli genişleme faktörünün boyutu
daha küçük olsaydı: yaşam için gerekli bazı kimyasal reaksiyonlar düzgün çalışmayacaktı.
daha büyük olsaydı: yaşam için gerekli bazı kimyasal reaksiyonlar düzgün çalışmazdı - Heisenberg belirsizlik ilkesindeki belirsizlik büyüklüğü
daha küçük olsaydı: vücut hücrelerine oksijen taşınması çok küçük olurdu; yaşam için gerekli bazı unsurlar kararsız olacaktır; yaşam için gerekli bazı kimyasal reaksiyonlar düzgün çalışmaz
daha büyük olsaydı: yaşam için gerekli bazı unsurlar kararsız olurdu; yaşam için gerekli bazı kimyasal reaksiyonlar düzgün çalışmaz
Çevirmen: Onur Kenan Aydoğdu
Kaynak: Hugh Ross, Evrenin İnce Ayarının Kanıtı , (Çev. Onur Kenan Aydoğdu) , https://www.academia.edu/50952859/Evrenin_%C4%B0nce_Ayar%C4%B1n%C4%B1n_Kan%C4%B1t%C4%B1 , Erişim Tarihi: 06.07.2022
Kaynakça:
Ross, 120–128;
Barrow and Tipler, 123–457;
Bernard J. Carr and Martin J. Rees, “The Anthropic Principle and the Structure of the Physical World,” Nature 278 (1979): 605– 612;
John M. Templeton, “God Reveals Himself in the Astronomical and in the Infinitesimal,” Journal of the American Scientific Affiliation (December 1984): 194–200;
Jim W. Neidhardt, “The Anthropic Principle: A Religious Response,” Journal of the American Scientific Affiliation (December 1984): 201–207;
Brandon Carter, “Large Number Coincidences and the Anthropic Principle in Cosmology,” Proceedings of the International Astronomical Union Sympos ium No. 63: Confrontation of Cosmological Theories with Observational Data, ed. M. S. Longair (Boston, MA: Reidel Publishing, 1974), 291–298;
John D. Barrow, “The Lore of Large Numbers: Some Historical Background to the Anthropic Principle,” Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society 22 (1981): 404–420;
Alan Lightman, “To the Dizzy Edge,” Science 82 (October 1982): 24–25;
Thomas O’Toole, “Will the Universe Die by Fire or Ice?” Science 81 (April 1981): 71–72;
Hoyle, Galaxies, Nuclei, and Quasars, 147–150;
Bernard J. Carr, “On the Origin, Evolution, and Purpose of the Physical Universe,” Physical Cosmology and Philosophy, ed. John Leslie (New York: Macmillan, 1990), 134–153; Swinburne, 154–173;
R. E. Davies and R. H. Koch, “All the Observed Universe Has Contributed to Life,” Philosophical Transactions of the Royal Society of London Series B, 334 (1991): 391–403;
George F. R. Ellis, 27–32;
Hubert Reeves, “Growth of Complexity in an Expanding Universe,” in The Anthropic Principle, ed. F. Bertola and U. Curi (New York: Cambridge University Press, 1993), 67–84;
Oberhummer, Csótó, and Schlattl, 88-90;
Lawrence M. Krauss, 461–466;
Christopher C. Page et al., 47–52;
S. Perlmutter et al., “Measurements of Ω and ∧ from 42 High-Redshift Supernovae,” Astrophysical Journal 517 (1999): 565–586;
P. deBarnardis et al., “A Flat Universe from High-Resolution Maps of the Cosmic Microwave Background Radiation, Nature 494 (2000): 955–959;
A. Melchiorri et al., “A Measurement of Ω from the North American Test Flight of Boomerang,” Astrophysical Journal Letters 536 (2000): L63–L66;
Lawrence M. Krauss and Glenn D. Starkman, “Life, the Universe, and Nothing: Life and Death in an Ever-Expanding Universe,” Astrophysical Journal 531 (2000): 22–30;
Volker Bromm, Paolo S. Coppi, and Richard B. Larson, “Forming the First Stars in the Universe: The Fragmentation of Primordial Gas, “ Astrophysical Journal Letters 527 (1999): L5–L8;
Jaume Garriga, Takahiro Tanaka, and Alexander Vilenkin, “Density Parameter and the Anthropic Principle,” Physical Review D, 60 (1999): 5–21;
Jaume Garriga and Alexander Vilenkin, “On Likely Values of the Cosmological Constant,” Physical Review D, 61 (2000): 1462–1471;
Max Tegmark and Martin Rees, “Why is the Cosmic Microwave Background Fluctuation Level 10 -5?” Astrophysical Journal 499 (1998): 526–532;
Jaume Garriga, Mario Livio, and Alexander Vilenkin, “Cosmological Constant and the Time of Its Dominance,” Physical Review D, 61 (2000): in press; Peter G. van Dokkum et al., “A High Merger Fraction in the Rich Cluster MS 1054-03 at z = 0.83: Direct Evidence for Hierarchical Formation of Massive Galaxies,” Astrophysical Journal Letters 520 (1999): L95–L98;
Theodore P. Snow and Adolf N. Witt, “The Interstellar Carbon Budget and the Role of Carbon in Dust and Large Molecules,” Science 270 (1995): 1455–1457;
Elliott H. Lieb, Michael Loss, and Jan Philip Solovej, “Stability of Matter in Magnetic Fields,” Physical Review Letters 75 (1995): 985–989;
B. Edvardsson et al., “The Chemical Evolution of the Galactic Disk. I. Analysis and Results,” Astronomy & Astrophysics 275 (1993): 101–152;
Hugh Ross, “Sparks in the Deep Freeze,” Facts & Faith, vol. 11, no. 1 (1997), 5–6;
T. R. Gabella and T. Oka, “Detection of H3+ in Interstellar Space,” Nature 384 (1996): 334–335;
David Branch, “Density and Destiny,” Nature 391 (1998): 23;
Andrew Watson, “Case for Neutrino Mass Gathers Weight,” Science 277 (1997): 30–31;
Dennis Normile, “New Experiments Step Up Hunt for Neutrino Mass,” Science 276 (1997): 1795;
Joseph Silk, “Holistic Cosmology,” Science 277 (1997): 644;
Frank Wilczek, “The Standard Model Transcended,” Nature 394 (1998): 13–15;
Limin Wang et al., “Cosmic Concordance and Quintessence,” Astrophysical Journal 530 (2000): 17–35;
Robert Irion, “A Crushing End for our Galaxy,” Science 287 (2000): 62–64;
Roland Buser, “The Formation and Early Evolution of the Milky Way Galaxy,” Science 287 (2000): 69–74;
Joss Bland-Hawthorn and Ken Freeman, “The Baryon Halo of the Milky Way: A Fossil Record of Its Formation,” Science 287 (2000): 79–83;
Robert Irion, “Supernova Pumps Iron in Inside-Out Blast,” Science 287 (2000): 203–205; Gary Gibbons, “Brane- Worlds,” Science 287 (2000): 49–50;
Anatoly Klypin, Andrey V. Kravtsov, and Octavio Valenzuela, “Where Are the Missing Galactic Satellites?” Astrophysical Journal 522 (1999): 82– 92;
Inma Dominguez et al., “Intermediate-Mass Stars: Updated Models,” Astrophysical Journal 524 (1999): 226–241;
J. Iglesias-Páramo and J. M. Vilchez, “On the Influence of the Environment in the Star Formation Rates of a Sample of Galaxies in Nearby Compact Groups,” Astrophysical Journal 518 (1999): 94–102;
Dennis Normile, “Weighing In on Neutrino Mass,” Science 280 (1998): 1689–1690;
Eric Gawiser and Joseph Silk, “Extracting Primordial Density Fluctuations,” Science 280 (1998): 1405–1411;
Joel Primack, “A Little Hot Dark Matter Matters,” Science 280 (1998): 1398–1400;
Stacy S. McGaugh and W. J. G. de Blok, “Testing the Dark Matter Hypothesis with Low Surface Brightness Galaxies and Other Evidence,” Astrophysical Journal 499 (1998): 41–65;
Nikos Prantzos and Joseph Silk, “Star Formation and Chemical Evolution in the Milky Way: Cosmological Implications,” Astrophysical Journal 507 (1998): 229–240;
P. Weiss, “Time Proves Not Reversible at Deepest Level,” Science News 154 (1998): 277;
E. Dwek et al., “The COBE Diffuse Infrared Background Experiment Search for the Cosmic Infrared Background. IV. Cosmological Implications,” Astrophysical Journal 508 (1998): 106–122;
G. J. Wasserburg and Y.-Z. Qian, “A Model of Metallicity Evolution in the Early Universe,” Astrophysical Journal Letters 538 (2000): L99–L102;
Ron Cowen, “Cosmic Axis Begets Cosmic Controversy,” Science News 151 (1997): 287